Buru osasunarekin eta adin txikietatik ager daitezkeen nahasmenduak prebenitzearekin duen konpromisoa adierazi du Eusko Legebiltzarrak

 

 

 

Eusko Legebiltzarrak onartu du gaur Fedeafes elkartearen (Buru gaixotasuna duten pertsona eta senide elkarteen Euskadiko federazioa) laguntzarekin osatutako adierazpena -bilkuran irakurri du Bakartxo Tejeria lehendakariak. Idatziak adierazten du “buru osasuna lehenestearen garrantzia, osasun mentalaren sustapen- eta prebentzio-politikak ezarriz herritar guztientzat, eta bereziki haurren eta nerabeen populazioarentzat”. Euskal federazioaren 30. urteurrenarekin kointziditzen duen adierazpenak ere mahai gainean jarri du beharrezkoa dela “patologia larriagoak agertzea ekidingo duen arreta goiztiarra garatzea”.

Halaber, osoko bilkurak konpromisoa hartu du buruko gaitzak dituzten pertsonen “integrazio eta ongizate soziala” bultzatzeko, eta euren enplegua babesten jarraitzeko, kolektibo horri zuzendutako “ekintza positiboko neurrien bitartez”. Horrez gain, garrantzitsutzat jo du beren “autonomia eta gaitasunak” ahal bezainbeste garatzea; “bereziki, gizarte bazterketa larriko egoeran dauden pertsonen kasuan”.

Urriaren 10ean ospatuko den Buru Osasunaren Nazioarteko Egunaren baitan, Eusko Legebiltzarrak “kezka berezia adierazten du genero indarkeria pairatzen duten eta buruko gaixotasunak dituzten emakumeengatik”. Hala, administrazioei eskatu die “zain dezatela kolektibo hori, are eta ikusgaitzagoa baita, eta bere beharrei erantzun egokia eman diezaiotela”. Osoko bilkurak babesa adierazi nahi izan die, halaber, “buruko gaitzak dituzten pertsonen senide eta gertuko pertsonei, egoera horrek beren eguneroko bizitzan sor ditzakeen ondorioengatik”.

Erakunde, enpresa, sindikatu, hedabide eta euskal gizarteari ere zuzendu zaie Euskal Ganbera, kolektibo honekiko duten “ikuspuntua zabaldu” dezaten eskatzeko. Horrez gain, “hizkera inklusiboa” erabiltzea aldarrikatu du osoko bilkurak, modu horretan, buruko gaitzak dituzten pertsonak gaizki tratatzen edo makurtzen dituzten diskurtsoak edo diskriminatzaileak eta estereotipatuak diren elementuak dauzkaten irudi edo edukiak ekidin ahal izateko. Hori izango litzateke “estigmaren aurka borrokatzea” eta “gizarteratzea” sustatzeko bidea.

Fedeafesek EAEko 3.000 familia eta 12.000 pertsona baino gehiago ordezkatzen ditu. Honako elkarte hauek osatzen dute: AGIFES (Gipuzkoa), ASAFES (Araba), ASASAM (Aiaraldea) eta AVIFES (Bizkaia).

 

 

(Español) FEDEAFES participa en un torneo de fútbol para visibilizar la salud mental

Barkatu baina bilatu nahi duzuna ez dago eskuragarri.

Buru gaixotasuna duten emakumeen %75k indarkeria jasan du familiartean edo bikote-harremanean

Buru gaixotasuna duten emakumeen %75k indarkeria jasan du noizbait familiartean edo bikote-harremanean. Horrela dio Fedeafesek, buru gaixotasuna duten pertsona eta senide elkarteen Euskadiko federazioak, gaur aurkeztutako ikerlanak. Lan horren arabera, nahasmendu psikiko larria duten emakumeen %40 izan da bortxakeria sexualaren biktima.

2015 eta 2016 urteetan zehar 33 profesionalen laguntzarekin, nahiz Osakidetzaren eta instituzioen kolaborazioarekin, gauzatutako azterlanak mahai gainean jarri du buru gaixotasun larria duten emakumeen egoera; izan ere, gainerako emakumeekin alderatuz, indarkeria jasateko arrisku bikoitza edo laukoitza dute, eta jasaten ari direna ez dute biolentzia gisa identifikatzen kasuen %40n. Azterlan hau aitzindaria da espainiar Estatuan, orain arte ez baitira errealitate honen datu kuantitatiboak jaso.

Azterlanaren egile Alicia García Santosen esanetan, datu hauek “icebergaren punta” dira, eta ikerketa gehiago burutzeko beharra nabarmendu du, emakume hauek sufritzen duten abusu tasa ikaragarriaren ikuspegi zabalagoa lortzeko. García Santosek azaldu bezala, buru gaixotasuna duten emakumeek bizi dituzten indarkeria moten artean fisikoa, sexuala, ekonomikoa eta instituzionala desberdindu behar dira. Azken hori erakunderen batean ospitaleratuak daudenen artean gertatzen da, eta eremu horretan “guztia aztertzeke” dagoela aipatu du ikertzaileak. 

Ikerketa prozesuan zehar harritu egin dela onartu du García Santosek, eragile guztiek indarkeriaren arazoa sistematikoki gutxiesten zutela konturatzerakoan. Gainera, azterlanean parte hartu duten emakumeek eurak sufritutako biolentzia “gogortasun” eta “naturaltasun” handiz kontatzeko prest agertu zirela azpimarratu du, ingurune segurua eta entzunak izateko prestasuna topatzeak lagunduta. 

Beste datu batzuen artean, buru gaixotasun larria duten emakumeen %25k haurtzaroan bortxakeria sexuala sufritu duela jakinarazi dute, gainerako emakumeen zifraren (%3,5) oso gainetik. Horrez gain, kezkatuta agertu da kasuen %50ean psikiatrak ez baitzituen hauteman pazienteak azken urtean jasotako tratu txarrak.

Fedeafeseko gerente Mari Jose Canok kaltetutako emakumeei sinesgarritasuna ematearen garrantzia nabarmendu du. Izan ere, batzuetan profesionalek ez dute euren testigantza kontuan hartzen buru gaixotasunak eldarnioak eragiten dituela ulertzen dutelako. Hala ere, datuek baieztatzen duten moduan, jarritako salaketak errealak dira kasuen gehiengo garbi batean eta ehuneko minimo batean salatzen dira egoera irrealak. 

Fedeafesetik, beste proposamen batzuen artean, Osakidetzaren eta buru gaixotasuna duten pertsonen elkarteen arteko koordinazioa hobetzea aholkatu dute, baita buruko nahasmendua duten emakumeekin lan egiten duten profesionalei indarkeriari buruzko prestakuntza eskaintzea ere. Euskal federazioak adierazi duenez, garrantzitsua da kasu hauetan lan egiteko erreferentziazko psikiatrak izendatzea nahiz datuak partekatzeko sistema garatzea. Adibidez, jasandako indarkeria-kasuak historia klinikoan sartu beharko liratekeela defendatu du.

Maria Angeles Arbaizagoitia Fededeafeseko presidenteak jakinarazi duenez, kolektibo honen bizi-kalitatea hobetzen lagunduko du azterlanak. Instituzioei eskaera egin die, gainera, babes zentroetan nahiz biolentziaren biktima diren emakumeentzako arreta psikologiko espezializatuan hartzen ez dituzten kasuei erantzuna eman diezaieten. 

Eusko Jaurlaritzako Enplegu eta Gizarte Politiketako sailburu Beatriz Artolazabalek ikerketaren garrantzia azpimarratu eta “oharrak hartuko” dituztela gaineratu du. Lanpostu faltak, isolamenduak eta gizarte-estigmak kalteberatasuna areagotzen dutela dioen atalaren harira, instituzioen eta sektore sozialaren arteko elkarlanaren garrantzia nabarmendu du, erronka horiei erantzuna emateko garaian “eraginkorragoak izateko”. Azkenik, “lan asko egin behar dugula” aitortu du, eta Fedeafesi “eskua eskaini” dio “elkarlanean jarraitzeko”. 

Bestalde, Emakundeko zuzendari Miren Izaskun Landaidak adierazi du ikerketa bultzatzea erabaki zutela buruko nahasmendua duten emakume kolektiboaren inguruko datuak jaso eta ondorioak atera ahal izateko. Era berean, azterlanaren emaitza txalotu eta dibertsitate funtzionala duten emakumeak barne hartuko dituen berdintasun politikak garatzeko lagungarri egin zaiela azpimarratu du. Izan ere, “berdintasuna, guztiontzat ez bada, ez da berdintasuna”, amaitu du Landaidak.

Sentsibilizatzeko gida

Gaur goizeko ekitaldian buru gaixotasuna duten emakumeekin lan egiten duten profesionalak sentsibilizatzeko gida ere aurkeztu du Fedeafesek. Dokumentu horretan indarkeriaren biktimen eta buru gaixotasunaren arteko konexioez ere ohartarazten dute. Zehazki, kasu askotan indarkeria dago patologiaren beraren oinarrian eta, gainera, nahasmendua duten pertsonek arrisku gehiago dute biolentziaren biktima izateko. 

Gidaliburua lagungarria da indarkeria-egoera horiek detektatzeko gizarte eta osasun zerbitzuetan zein buru gaixotasuna duten pertsonekin lan egiten duten elkarteetan. Tratu txarrak hautemanez gero, nola jokatu jakiteko jarraibideak ere jasotzen ditu dokumentuak. Edozein kasutan, ikerlanaren arabera, ingurune seguruan dauden emakumeak gai dira bizi izan dituzten bortxakeriak naturaltasunez kontatzeko. Halaber, behar bezala entzungo dieten profesionalak eta beharrezko babesa topatuz gero, abusuzko egoera horiek lantzeak efektu terapeutikoa duela dio. 

• Bikotekideak edo bikotekide ohiak eragindako biolentziaren biktima izateko arrisku bikoitza edo laukoitza dute gaixotasun mental larria duten emakumeek, gainerako emakumeekin alderatuta
• Azterlanaren egile Alicia García Santosek uste du datu hauek “icebergaren punta” direla, eta ikerketa gehiago burutzeko beharra nabarmendu du, emakume hauek sufritzen duten abusu-tasa ikaragarriaren ikuspegi zabalagoa lortzeko

·       Eusko Jaurlaritzaren Enplegu eta Gizarte Politiken sailak eta Emakundek bultzatuko ikerlanak mahai gainean jarri du gaixotasun psikiko larria duten emakumeen %80k, noizbait bikote-harremana izan dutenen artean, jasan duela indarkeria

 

·       Buru gaixotasuna duten pertsona eta senide elkarteen Euskadiko federazioak azpimarratu duenez, garrantzitsua da emakume hauen kontakizunari jaramon egitea, arreta-zerbitzuetako profesionalek ez baitiote behar bezalako arreta ematen kasu askotan

 

Buru gaixotasuna duten emakumeen %75k indarkeria jasan du noizbait familiartean edo bikote-harremanean. Horrela dio Fedeafesek, buru gaixotasuna duten pertsona eta senide elkarteen Euskadiko federazioak, gaur aurkeztutako ikerlanak. Lan horren arabera, nahasmendu psikiko larria duten emakumeen %40 izan da bortxakeria sexualaren biktima.

2015 eta 2016 urteetan zehar 33 profesionalen laguntzarekin, nahiz Osakidetzaren eta instituzioen kolaborazioarekin, gauzatutako azterlanak mahai gainean jarri du buru gaixotasun larria duten emakumeen egoera; izan ere, gainerako emakumeekin alderatuz, indarkeria jasateko arrisku bikoitza edo laukoitza dute, eta jasaten ari direna ez dute biolentzia gisa identifikatzen kasuen %40n. Azterlan hau aitzindaria da espainiar Estatuan, orain arte ez baitira errealitate honen datu kuantitatiboak jaso.

 

Azterlanaren egile Alicia García Santosen esanetan, datu hauek “icebergaren punta” dira, eta ikerketa gehiago burutzeko beharra nabarmendu du, emakume hauek sufritzen duten abusu tasa ikaragarriaren ikuspegi zabalagoa lortzeko. García Santosek azaldu bezala, buru gaixotasuna duten emakumeek bizi dituzten indarkeria moten artean fisikoa, sexuala, ekonomikoa eta instituzionala desberdindu behar dira. Azken hori erakunderen batean ospitaleratuak daudenen artean gertatzen da, eta eremu horretan “guztia aztertzeke” dagoela aipatu du ikertzaileak.

 

Ikerketa prozesuan zehar harritu egin dela onartu du García Santosek, eragile guztiek indarkeriaren arazoa sistematikoki gutxiesten zutela konturatzerakoan. Gainera, azterlanean parte hartu duten emakumeek eurak sufritutako biolentzia “gogortasun” eta “naturaltasun” handiz kontatzeko prest agertu zirela azpimarratu du, ingurune segurua eta entzunak izateko prestasuna topatzeak lagunduta.

 

Beste datu batzuen artean, buru gaixotasun larria duten emakumeen %25k haurtzaroan bortxakeria sexuala sufritu duela jakinarazi dute, gainerako emakumeen zifraren (%3,5) oso gainetik. Horrez gain, kezkatuta agertu da kasuen %50ean psikiatrak ez baitzituen hauteman pazienteak azken urtean jasotako tratu txarrak.

 

Fedeafeseko gerente Mari Jose Canok kaltetutako emakumeei sinesgarritasuna ematearen garrantzia nabarmendu du. Izan ere, batzuetan profesionalek ez dute euren testigantza kontuan hartzen buru gaixotasunak eldarnioak eragiten dituela ulertzen dutelako. Hala ere, datuek baieztatzen duten moduan, jarritako salaketak errealak dira kasuen gehiengo garbi batean eta ehuneko minimo batean salatzen dira egoera irrealak.

Fedeafesetik, beste proposamen batzuen artean, Osakidetzaren eta buru gaixotasuna duten pertsonen elkarteen arteko koordinazioa hobetzea aholkatu dute, baita buruko nahasmendua duten emakumeekin lan egiten duten profesionalei indarkeriari buruzko prestakuntza eskaintzea ere. Euskal federazioak adierazi duenez, garrantzitsua da kasu hauetan lan egiteko erreferentziazko psikiatrak izendatzea nahiz datuak partekatzeko sistema garatzea. Adibidez, jasandako indarkeria-kasuak historia klinikoan sartu beharko liratekeela defendatu du.

Maria Angeles Arbaizagoitia Fededeafeseko presidenteak jakinarazi duenez, kolektibo honen bizi-kalitatea hobetzen lagunduko du azterlanak. Instituzioei eskaera egin die, gainera, babes zentroetan nahiz biolentziaren biktima diren emakumeentzako arreta psikologiko espezializatuan hartzen ez dituzten kasuei erantzuna eman diezaieten.

Eusko Jaurlaritzako Enplegu eta Gizarte Politiketako sailburu Beatriz Artolazabalek ikerketaren garrantzia azpimarratu eta “oharrak hartuko” dituztela gaineratu du. Lanpostu faltak, isolamenduak eta gizarte-estigmak kalteberatasuna areagotzen dutela dioen atalaren harira, instituzioen eta sektore sozialaren arteko elkarlanaren garrantzia nabarmendu du, erronka horiei erantzuna emateko garaian “eraginkorragoak izateko”. Azkenik, “lan asko egin behar dugula” aitortu du, eta Fedeafesi “eskua eskaini” dio “elkarlanean jarraitzeko”.

Bestalde, Emakundeko zuzendari Miren Izaskun Landaidak adierazi du ikerketa bultzatzea erabaki zutela buruko nahasmendua duten emakume kolektiboaren inguruko datuak jaso eta ondorioak atera ahal izateko. Era berean, azterlanaren emaitza txalotu eta dibertsitate funtzionala duten emakumeak barne hartuko dituen berdintasun politikak garatzeko lagungarri egin zaiela azpimarratu du. Izan ere, “berdintasuna, guztiontzat ez bada, ez da berdintasuna”, amaitu du Landaidak.

Sentsibilizatzeko gida

Gaur goizeko ekitaldian buru gaixotasuna duten emakumeekin lan egiten duten profesionalak sentsibilizatzeko gida ere aurkeztu du Fedeafesek. Dokumentu horretan indarkeriaren biktimen eta buru gaixotasunaren arteko konexioez ere ohartarazten dute. Zehazki, kasu askotan indarkeria dago patologiaren beraren oinarrian eta, gainera, nahasmendua duten pertsonek arrisku gehiago dute biolentziaren biktima izateko.

 

Gidaliburua lagungarria da indarkeria-egoera horiek detektatzeko gizarte eta osasun zerbitzuetan zein buru gaixotasuna duten pertsonekin lan egiten duten elkarteetan. Tratu txarrak hautemanez gero, nola jokatu jakiteko jarraibideak ere jasotzen ditu dokumentuak. Edozein kasutan, ikerlanaren arabera, ingurune seguruan dauden emakumeak gai dira bizi izan dituzten bortxakeriak naturaltasunez kontatzeko. Halaber, behar bezala entzungo dieten profesionalak eta beharrezko babesa topatuz gero, abusuzko egoera horiek lantzeak efektu terapeutikoa duela dio.